 Wysłany: Śro 14:18, 21 Mar 2007 Temat postu: |
|
| http://119c411e70969b0ab61e600625ea9f67-t.vefivje.info <a href="http://119c411e70969b0ab61e600625ea9f67-h.vefivje.info">119c411e70969b0ab61e600625ea9f67</a> http://119c411e70969b0ab61e600625ea9f67-b1.vefivje.info 119c411e70969b0ab61e600625ea9f67 http://119c411e70969b0ab61e600625ea9f67-b3.vefivje.info 1ec40c9f5f69b56a04356fcd453c9762 | |
| Wysłany: Wto 11:54, 16 Sie 2005 Temat postu: Reformy kolei w Szwecji |
|
| tekst niezbyt aktualny, ale ciekawy
SZWECJA: SOCJALIZM Z PAZURAMI. O kolejach w Szwecji i ich radykalnej reformie. Adam Fularz, 2002 Celem reformy w Szwecji byla chec zaoferowania obywatelom lepszej kolei, lepszego transportu publicznego. Jak widać na szwedzkim przykładzie, ten mechanizm opiera się na niszczeniu monopoli naturalnych, zmuszaniu do lepszej i wydajniejszej pracy i stwarzaniu równych warunków dla konkurencji miedzy środkami transportu. Do tego samego zachęcam polskich polityków, którym marzy się praworządne państwo opiekuńcze. Niech złamią monopol PKP i pokażą, co potrafią dać społeczeństwu. Sweden: Socialism with claws The goal of Swedish rail reform was to offer to citizens a better railway, better public transport. Swedish example shows us the clockwork- that is to destroy the natural monopoly, to compel to efficient work and to create equal competition levels for both modes of transportation. I encourage Polish politicians to do the same. Let they break off the monopoly of Polish State Railways and show what they can offer to Polish citizens. Schweden : Sozialismus mit Krallen Der Zweck der Schwedischen Eisenbahnreform war es um die bessere Bahn und ÖPNV den Bürgern anzubieten. Wie es gesehen werden kann, das Mechanismus liegt in der Zerbrechung des natürlichen Monopols, in Zumutung zu effizienten und besseren Arbeit, aber auch in Schaffung gleicher Wettbewerbsbedingungen für beide Verkehrsarten. Ich ermutere die Polnische Politikern, das gleiche zu machen- die Monopolstellung der Polnischen Staatsbahnen zu brechen und zu zeigen, was sie den polnischen Bürgern geben können. ---------------------- Szwecja (Królestwo Szwecji, Konungariket Sverige) ma 8.9 milionów mieszkańców i bardzo małą gęstość zaludnienia- 19.8 mieszkańca na km2 (6.5-krotnie mniejsza niż w Polsce), ale mimo to transport publiczny dobrze sobie daje tutaj rade. Koleje w Szwecji przewożą 129 milionów pasażerów rocznie, relatywnie około dwukrotnie więcej niż w Polsce (1999, dane SIKA – Statens Institut för kommunikationsanalys). Co ciekawe, liczbowo najwięcej pasażerów wcale nie przewozi tu kolej państwowa SJ, lecz prywatna Citypendeln ! W 1988 roku państwo przejęło odpowiedzialność za rozwój i utrzymanie infrastruktury kolejowej. Po raz pierwszy w Europie oddzielono ruch od infrastruktury kolejowej, tworząc Narodową Administracje Kolei Banverket. Na podstawie legislacji przegłosowanej przez parlament szwedzki w roku 1998, stawki za dostęp do torów znacznie obniżono, by zapewnić możliwość konkurencji na równych prawach z transportem drogowym. Stawki uiszczane przez operatorów kolejowych w 1996 roku wynosiły 1045 milionów koron szwedzkich, lecz nowy system zredukował je do 275 mln koron szwedzkich. Poprzednia metoda pobierania opłat została zastąpiona nową, opartą na socjoekonomicznym koszcie krańcowym (socioeconomic marginal cost). Obecnie istnieje wielu niezależnych operatorów, zarówno w sektorze pasażerskim jak i towarowym. Kolej państwowa SJ jest wciąż własnością państwa, lecz jest zarządzana niezależnie w formie odrębnej jednostki komercyjnej. Ruch dalekobieżny na liniach nierentownych jest organizowany i dotowany przez rząd za pośrednictwem Rikstrafiken. Wszyscy operatorzy, którzy spełniają wymogi Järnväginspektionen, mają prawo do brania udziału w przetargach na wykonywanie przewozów pasażerskich w ruchu regionalnym. Również na liniach dalekobieżnych nowi przewoźnicy zaczęli wprowadzać swoje pociągi po tym jak ich oferta wygrała na przetargach. Järnväginspektionen to inspektorat kolei zajmujący się wszystkimi przewoźnikami kolejowymi. Wszystkie decyzje dotyczące kolei państwowej SJ lub tez prywatnych przewoźników są podejmowane całkowicie niezależnie. W Szwecji całkowicie odseparowano zarządzanie infrastruktura (Banverket) od wykonywania przewozów. Banverket jest własnością państwa, tak samo jak Vägverket, czyli szwedzka dyrekcja dróg publicznych. Wszyscy przewoźnicy płacą koszty użytkowania torów, także była kolej państwowa SJ. Struktura opłat dla operatorów kolejowych to tylko koszty krańcowe (marginal costs). Jednakże, jako ze ruch drogowy potrafi zaoferować ceny znacznie poniżej kosztów krańcowych (MC), i ceny infrastruktury drogowej najprawdopodobniej nie wzrosną, operatorom kolejowym przyznano tymczasowa zniżkę w opłatach za infrastrukturę. Był to ruch mający na celu poprawienie warunków konkurencji. W ten sposób koleje mogą współzawodniczyć na bardziej sprawiedliwych warunkach z transportem drogowym. T. Syryjczyk krytykuje ten system, wskazując iż wpływy są symboliczne, a większość kosztów operacyjnych i nakładów inwestycyjnych ponosi państwo. Wadą jest uniezależnienie zarządu linii kolejowych od faktycznych potrzeb przewoźników, a więc także od realnych potrzeb przewozowych. Brak jest nacisku przewoźników na obniżenie kosztów oraz zmniejszona jest wrażliwość zarządu linii na ich potrzeby. Trundo jest jednak nie zauważyć faktu, iż identyczna sytuacja występuje w zarządzaniu drogami. Ruch regionalny jest kontraktowany na pięć lat w procedurze przetargowej (okresy są różne). Każdy region ma własny związek komunikacyjny (länstrafihuvudmän), czyli organizm publiczny odpowiedzialny za organizację publicznego transportu kolejowego, autobusowego i czasami wodnego (jak na przykład komunikacja regionalna z wykorzystaniem promów w regionie Göteborga) Te związki komunikacyjne pokrywają wszystkie razem (jest ich 24) całą powierzchnię kraju. To one ustalają rozkłady jazdy i taryfy. Dotacje dla transportu kolejowego są przekazywane związkom komunikacyjnym przez rząd centralny za pośrednictwem Narodowej Agencji Transportu Publicznego Rikstrafiken. Przewoźnicy kolejowi składają oferty, najlepsza jest wybierana przez organizatora transportu publicznego. Pasażerski ruch dalekobieżny na liniach deficytowych jest zamawiany przez nowo utworzonaąorganizację publiczną, Rikstrafiken. Także tutaj przewoźnicy kolejowi składają oferty w celu obsługi niestabilnych ekonomicznie połączeń dalekobieżnych. Linie, które pozostają poza zarządem Banverket to : - Kolej Malmbanan, ważna strategicznie linia służąca do przewożenia rudy z Kiruny do portów w Narwiku i Luleå. Prawa do zarządzania ta linia posiada spółka kopalniana LKAB. - Kolej Wewnątrzkrajowa, Inlandsbanan jest zarządzana przez konsorcjum lokalnych samorządów przy trasie tej 1035- kilometrowej linii z Mora do Gällivaren, na podstawie 20- letniego kontraktu zawartego w 1993 roku. Dostęp do sieci został uwolniony 1 lipca 1996 roku. Regionalne zarządy transportu oraz Rikstrafiken mogą zawierać kontrakty z rożnymi operatorami w celu obsługi dotowanych połączeń na liniach głównych i regionalnych. W ruchu towarowym, każdy licencjonowany operator ma prawo do prowadzenia przewozów na całej sieci, choć ruch rozkładowy ma priorytet. Odpowiedzialność za przyznawanie tras przejazdu i sygnalizację ponosi Banverket. Ustawodawstwo przegłosowane w 1998 roku jeszcze bardziej stara zapewnić się niedyskryminowany dostęp do infrastruktury, przenosząc odpowiedzialność za bocznice przemysłowe, rampy i platformy wyładowcze, systemy informacji podróżnych w gestię Banverket. Od pierwszego stycznia 2001 byle koleje państwowe SJ zostały rozdzielone w sześć niezależnych, państwowych przedsiębiorstw. - SJ AB- ruch pasażerski - Green Cargo AB- ruch towarowy - Jernhausen AB- majątek byłych kolei państwowych - TraffiCare AB- obsługa stacji kolejowych, sprzątanie taboru. - EuroMaint AB- obsługa i konserwacja - Unigrid AB- obsługa systemów informacyjnych. Operatorzy pociągów pasażerskich : Arlanda Express Pociągi tej spółki łączą Sztokholm Centralny z lotniskiem Arlanda, 40 km na północ od Sztokholmu. Maksymalna prędkość pociągu to 200 km/h, pociągi odjeżdżają co 15 minut, a w szczycie kursują co 10 minut. Podroż zabiera 20 minut, odprawa dla pasażerów samolotów jest zapewniana już na stacji początkowej Sztokholm Centralny, a pierwszy peron tego dworca przebudowano na terminal dla tej kolei. Na podstawie kontraktu z rządem, operator kolei Arlanda Express, spółka A-Train AB ma prawo obsługiwać połączenie przez 40 lat i zatrzymywać zyski ze sprzedaży biletów przez ten okres. http://www.arlandaexpress.com/ BK Tåg AB BK Tåg obsługuje ruch pasażerski od 1990 roku. Obecnie posiada kontrakty na obsługę pasażerską linii regionalnych : Hallsberg- Lidköping- Herrljunga oraz Borlänge- Malung w zachodniej Szwecji. Oprócz tego obsługuje połączenia Ystad- Simirshamm na południu Szwecji i grupę linii wychodzących z miasta Nässjö w Smolandii. W grudniu 1998 konsorcjum z udziałem BK Tåg wygrało przetarg na obsługę podmiejskich linii kolejowych w rejonie Sztokholmu od stycznia 2000. W tym celu powołano nowa spółkę, Citypendeln, która będzie obsługiwać ta 185- km sieć linii przewożących 60 mln pasażerów rocznie. W marcu 2000, BK Tåg kupił kolej BSM Järnväg AB, która obsługiwała liczne linie regionalne oraz ruch towarowy. W październiku 2000 BK Tåg przejął od BSM linie pasażerską Nässjö- Falköping-Skövde w kontrakcie ważnym do czerwca 2002. BK Tåg skupił się na przewozach towarowych od roku 1996. Kolej przejęła ruch pociągów przewożących papier z Oskarhamn i Silverdalen od 1997 roku. W marcu 1998, BK Tåg zaczęła obsługiwać pociągi kontenerowe pomiędzy Karlstad i Gothenburgiem. Nowa kolej- spółka zależna BK Tåg Nord AB, obsługuje przewozy drewna na północnym odcinku kolei Inlandsbanan. Kolej BSM Järnväg AB jest teraz spółka zależna i zajmuje się także obsługa ruchu towarowego. Citypendeln Sverige AB W ramach pięcioletniego kontraktu z regionalnym zarządem transportu publicznego (związkiem komunikacyjnym) Storstokholms Lokaltrafik (SL), Citypendeln przejął od 1 stycznia 2000 przejął ruch aglomeracyjny, pociągi i stacje całej sieci kolei podmiejskich aglomeracji Sztokholmu. Stolica Szwecji, Sztokholm liczy 751 tys. mieszkańców, natomiast zespół miejski 1,5 mln, (2000). Sieć ta była wcześniej obsługiwana przez Szwedzkie Koleje Państwowe SJ. Głównym udziałowcem Citypendeln jest francuska grupa kapitałowa VIA Cariane (90 % udziałów). Resztę (10%) posiada BK Tåg. Pierwsze miesiące działalności były nacechowane problemami - brak kadry powodował liczne ograniczenia w częstotliwości kursowania pociągów, a nawet podstawianie autobusów w zastępstwie za pociągi na liniach pobocznych. Lecz po wykształceniu nowej kadry w połowie 2001 roku, firma Citypendeln wypuszczała dziennie 700 pociągów z 718, które zakontraktowano pierwotnie. Tak na marginesie, warto wspomnieć, iż w Polsce, w całym kraju PKP dziennie prowadzi po torach 4741 pociągów (2000), mimo ze gęstość zaludnienia jest u nas 6.5-krotnie wyższa, a liczba ludności jest ponad 4- krotnie wyższa. Rozkłady : http://www.sl.se/ficktid/sommar/sPmrsoc.pdf http://www.sl.se/ficktid/sommar/sPgne.pdf http://www.sl.se/ficktid/sommar/sPbalvhe.pdf http://www.sl.se/ficktid/sommar/sPsnyh.pdf http://www.sl.se/ficktid/sommar/sFarjetag.pdf Schemat : http://www.citypendeln.se/page.asp?lang=1&ID=karta.asp http://www.citypendeln.se/ Inlandsbanan AB Kolej Wewnątrzkrajowa rozciąga się na długości 1053 km od Mora do Gällivare, przez najrzadziej zaludnione tereny w Szwecji. Po latach zanikającej obsługi pociągami pasażerskimi i niepewności wobec przyszłości tej bocznej linii, parlament zgodził się w 1992 roku na wypożyczenie tej linii na 20 lat konsorcjum samorządów wzdłuż tej linii. Inlandsbanan AB, spółka we władaniu 15 samorządów, przejęła odpowiedzialność za linię w 1993 roku. Po dodaniu kolejnych 3 bocznych linii suma torów zarządzanych przez IBAB wzrosła do 1096 km, czyli około 10% sieci kolejowej Szwecji. Inlandsbanan jest odpowiedzialna za ruch pasażerski, infrastrukturę i stacje, oraz sygnalizację i bezpieczeństwo ruchu. Pociągi towarowe są prowadzone przez takich operatorów jak Green Cargo AB, BK Tåg AB, TGOJ Trafik AB i Orsatåg, na linii kursują także pociągi z drewnem firmy Inlandsgods AB.. Konserwacja infrastruktury jest organizowana w formie otwartych przetargów. Operatorzy płacą IBAB myto za wykorzystanie infrastruktury. Ruch towarowy wzrósł na tej linii o 50% (w tonach ładunków) od czasu jej przejęcia przez IBAB. Poprzednio pociągi towarowe starały się jak najmniej wykorzystywać kolej Wewnątrzkrajową, dziś jest odwrotnie, IBAB skoncentrował się na rozwijaniu turystyki kolejowej na liniach pasażerskich, która w 1999 roku przyciągnęła około 23000 pasażerów na tą boczną linię. Od czterech lat IBAB sam zajmuje się przewozami pasażerskimi, nie zlecając ich już innym kolejom, jak poprzednio. Autobusy szynowe obsługują linię codziennie na jej południowym fragmencie z Östersunu do Mora (322 km) oraz na północnym jej odcinku z Östersundu do Gällivare o niesamowitej długości 746 km. Jak widać, w Szwecji da się utrzymywać ruch pasażerski na tak niesłychanie długich liniach regionalnych. Ponadto przy linii działają stowarzyszenia miłośników kolei, posiadające 9 zabytkowych parowozów i tworzące z tej linii atrakcje turystyczna. Pociągi takie jak ‘Wilderness Express’ (Puszcza- Ekspress), prowadzone przez lokomotywę parową cieszą się popularnością wśród turystów i kursują od 1998, po latach przerwy. http://www.inlandsbanan.se/ Malmtrafik i Kiruna AB MTAB operuje i zarządza linią kolejową łączącą kopalnie Kiruna, Malmberget, i Svappavaara z portem w Narwiku i Luleå. Linia składa się z 447 km na terenie Szwecji i 42km na terenie Norwegii. Od 1988 prawa do operowania na tej kolei przyznano kopalni LKAB. Po latach outsourcingu, kopalnia stworzyła swe własne przedsiębiorstwo, Malmtrafik AB (MTAB), w której po 24.5 procenta udziałów mają przedsiębiorstwa kolejowe Norwegii (NSB) i Szwecji (SJ). W 1997 roku MTAB przewiózł 22.1 milionów ton rudy. Ruch pasażerski na linii obsługuje kolej Tågkompaniet. SJ AB SJ AB to były sektor pasażerski dawnej kolei państwowej, usamodzielniony w styczniu 2001. Kolej ta, zatrudniając 3 300 osób (słownie, trzy tysiące trzysta osób) przewozi 114.9 mln pasażerów rocznie (1999, poza tym 7.434 mln pasażerokilometrów). W zestawieniu z PKP, widać niesłychany wprost przerost zatrudnienia w naszych kolejach, które zatrudniają 182.8 tysięcy pracowników (2000, UIC). Ruch pasażerski w milionach : 1997 : 1998 : 1999 Pasazerowie przewiezieni : 106.8 : 110.9 : 114.6 Pasażerokilometry : 6.814 : 6.997 : 7.434 W roku 2000 SJ AB przegrała kolej aglomeracyjną wokół Sztokholmu, przewożącą około 60 mln pasażerów rocznie (zobacz : Citypendeln) i liczba przewożonych pasażerów zmalała do 49.9 mln oraz do 6.006 mln pasażerokilometrów (spadek o 19.2 procenta) (dane UIC). W portfoliu produktów SJ AB znajdują się pociągi dalekobieżne, regionalne i lokalne. Około 20% z nich jest zakontraktowane przez samorządy lokalne (linie regionalne i lokalne) lub przez Rikstrafiken, który poprzez system przetargów przyznaje dotacje na obsługę nierentownych linii dalekobieżnych. Pozostałe 80 procent to ruch komercyjnyny na sieci głównych linii. W podróżach kwalifikowanych stosuje się szybkie pociągi X2000. Nowe połączenie poprzez most na cieśninie Öresund od lipca 2000 roku umożliwiło bezpośrednie pociągi do Kopenhagi. Szybka kolej ma połączyć Oslo ze Sztokholmem (czas przejazdu : 4 godz. 30 minut). Do tego powołano nowa firmę, Linx AB, spółkę-córkę obu kolei SJ i NSB. Kolej ma obsługiwać linie Oslo- Karlstad- Stockholm i Oslo- Kopenhaga od 2002. http://www.sj.se/ Svenska Tågkompaniet AB Ta spółka kolejowa została założona przez managerów poprzednio zatrudnianych przez kolej państwową SJ. Jest własnością trzech założycieli i grupy inwestycyjne Fylkinvest AB. Działalność rozpoczęto 10 stycznia 2000, po otrzymaniu dwuletniego kontraktu na prowadzenie dotowanych przez państwo pociągów nocnych ze Sztokholmu i Gothenburga do miast na północy : Umeå i Luleå oraz do norweskiego portu Narwik. Tågkompaniet także ma kontrakt na obsługę ruchu pasażerskiego na linii w zarządzie MTAB- Luleå- Kiruna- Narwik. Ponadto, firma obsługuje pociąg z Luleå do fińskiej granicy w sezonie letnim (tzn., gdy nie ma już nocy polarnej) jako własne przedsięwzięcie. Dalsza ekspansja tej firmy przyszła w czerwcu 2000, kiedy Tågkompaniet wygrał przetarg na obsługę ruchu podmiejskiego na linii Uppsala –Tierp w formie 5-letniego kontaktu z organizatorem transportu zbiorowego, Upplands Lokaltrafik. Tågkompaniet wygrał także kontrakt na obsługę pociągów lokalnych dla X-Trafik, regionalnego zarządu transportu publicznego z sąsiedniego miasta Gävleborg. Pięcioletni kontrakt obejmuje obsługę głównych linii z Gâvle do Ljusdal i Sundsvall. W maju 2001 Tågkompaniet wygrał kolejny kontrakt na obsługę ruchu z Sundsvall do Östersund od czerwca 2002. http://www.tagkompaniet.se/ TGOJ Trafik AB Ta kolej obsługuje kolejowy ruch lokalny na zlecenie Västman Lans Trafik. TGOJ jest spółka- córka Green Cargo AB, powstałej po rozpadzie kolei państwowej SJ. Kolej SJ przejęła ta firmę w 1989 roku. Dzis TGOJ jest operatorem wykorzystującym wolny dostęp do infrastruktury i realizującym przewozy towarowe dla przemysłu ciężkiego. Oraz koleje towarowe: Woxna, Tagab, Rikstrafiken, Inlandsgods AB, Green Cargo AB, inne wykorzystujące wolny dostęp. Wykaz wszystkich kolei i przedsiębiorstw transportowych: • AE - Arlanda Express • BK Tåg • Citypendeln • Connex • Dalatrafik • EuroMaint AB • Green Cargo AB • GS - Göteborgs spårvägar • Hallandstrafiken • IBAB - Inlandsbanan • Inlandsgods • Jernhusen AB • JLT - Jönköpings Länstrafik AB • KLT - Kalmar Läns Trafik AB • Kollplatsen (Värmland) • Kust till kust • Kustpilen • Linx • Länstrafiken Kronoberg • Länstrafiken Skaraborg • MTAB - Malmtrafik AB • Nordwaggon • Norrtåg • SeaRail • SJ AB • SL - Storstockholms Lokaltrafik • Skånetrafiken • Skövde-Karlsborg Järnväg AB • Svenska Orientexpressen • Svenska Privatvagnsföreningen • Svenska Tågkompaniet • TGOJ AB • TIM - Trafik i Mälardalen • TraffiCare AB • Transitio • Unigrid AB • Västtåg • VL - Västmanlands Lokaltrafik • X-Trafik • Östgötatrafiken Linki : http://www.banverket.se http://www.jarnvagsinsp.se/indexeng.htm Opracowanie o kolejach w Szwecji, po angielsku : http://www.sika-institute.se/utgivning/ss2001_9.pdf Nocny pociag Malmö -Berlin www.berlin-night-express.com Mapa sieci http://www.banverket.se/templates/StandardTtH____3641.asp Mapa pokazująca liczne linie, które zmieniły operatora lub zarządcę: http://www.canit.se/%7Egriffon/railways/maps/swerails2000.png http://www.canit.se/%7Egriffon/railways/maps/maps.html http://www.canit.se/%7Egriffon/railways/maps/sthlmrail2000.png |
|